και ψηλότερα, βρίσκεται το ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο στην άτυπη «μαύρη λίστα» της παγκόσμιας ομοσπονδίας, στην οποία περιλαμβάνονται οι ομάδες που δεν εκπληρώνουν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις από συμβόλαια και μεταγραφές. Και όσο τιμητικό είναι για το ποδόσφαιρό μας να βλέπει το αντιπροσωπευτικό του συγκρότημα μέσα στην πρώτη δεκάδα των πιο ισχυρών ομάδων παγκοσμίως, άλλο τόσο ντροπιαστικό είναι να εμφανίζεται αφερέγγυο στις διεθνείς αγορές, τσαλακώνοντας την εικόνα του. Οι ελληνικές ομάδες εμφανίζονται πολύ συχνά ενώπιον των αρμοδίων επιτροπών της FIFA, κατηγορούμενες από ξένους συλλόγους, παίκτες και προπονητές για ασυνέπεια στις οικονομικές υποχρεώσεις τους. Η Ουκρανία, η Κροατία, η Σερβία, το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και πολλές αφρικανικές χώρες αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα, με τις προσφυγές κατά ομάδων τους να πολλαπλασιάζονται με πολύ γοργούς ρυθμούς. Το φαινόμενο αγγίζει και πιο ισχυρές οικονομικά χώρες. Η κρίση είναι παγκόσμια και στα γρανάζια της έχουν μπλεχτεί σύλλογοι ακόμα και από τα πιο πλούσια πρωταθλήματα. Η θεαματική αύξηση των προσφυγών ανάγκασε τη FIFA να οργανώσει την άμυνά της, με ένα σύστημα ανεξάρτητο από το Financial Fair Play της UEFA, που στοχεύει να αναγκάσει τις ομάδες να αναθεωρήσουν τη σπάταλη οικονομική πολιτική τους και να μην ξοδεύουν περισσότερα χρήματα απ' όσα κερδίζουν, ανεβάζοντας έτσι στα ύψη το κόστος των μεταγραφών και δημιουργώντας υποχρεώσεις που, αργά ή γρήγορα, δεν θα μπορούν να εκπληρώσουν. Η άμυνά της ονομάζεται Transfer Matching System (TMS) και είναι ένα ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης όλων των μετακινήσεων επαγγελματιών ποδοσφαιριστών σε διεθνές επίπεδο, με στοιχεία που είναι υποχρεωμένες οι ομάδες να προσκομίζουν έγκαιρα, ειδάλλως θα έχουν τις ανάλογες κυρώσεις. Το ΤΜS ξεκίνησε πιλοτικά το 2007 και η Ελλάδα είναι μια από τις πρώτες δέκα χώρες που επιλέχθηκαν να το εφαρμόσουν. Η δεύτερη μεταγραφή, μάλιστα, που έγινε παγκοσμίως μέσα απ' αυτήν τη διαδικασία, ήταν ελληνικής ομάδας. Πρόκειται για έναν παγκόσμιο ποδοσφαιρικό «Τειρεσία», μέσα από τον οποίο ελέγχεται η οικονομική φερεγγυότητα των ομάδων, χωρίς όμως να υπάρχει άμεση απαγόρευση μεταγραφών για όσες δεν είναι συνεπείς. Η βάση δεδομένων που δημιουργείται βοηθά τις ομάδες και τους παίκτες να ξέρουν πόσο αξιόπιστος είναι αυτός με τον οποίο συναλλάσσονται, ενώ σε περιπτώσεις όπου ξεφεύγουν τα πράγματα πέρα από τις φυσιολογικές αρρυθμίες της αγοράς, οι παραβάτες παραπέμπονται για κυρώσεις στις αρμόδιες επιτροπές της FIFA.
Το ΤΜS ενημερώνεται μόνο στη διάρκεια των μεταγραφικών περιόδων. Με τη λήξη τους κλείνει και δεν μπορεί να γίνει καμία μεταγραφή από το «παράθυρο», όπως συνέβαινε άλλα χρόνια. Στο σύστημα μετέχουν περισσότερες από 5.000 ομάδες και καλύπτει σχεδόν όλα τα επαγγελματικά πρωταθλήματα. Με την ολοκλήρωση μιας μεταγραφής, τα στοιχεία που είναι υποχρεωμένες να καταθέτουν οι σύλλογοι στις οικείες ομοσπονδίες οφείλουν να τα αποστέλλουν μέσα σε 30 ημέρες και στο αρμόδιο τμήμα της FIFA, όπου καταχωρίζονται ηλεκτρονικά για να είναι άμεσα διαθέσιμα. Οσες δεν συμμορφώνονται, διώκονται πειθαρχικά. Το σύστημα αφορά όλες τις διεθνείς μετακινήσεις ελεύθερων παικτών ή με μεταγραφή, αυτές, δηλαδή, όπου χρειάζεται διεθνές πιστοποιητικό (μπλε κάρτα). Δεν αφορά σε μεταγραφές εντός των εθνικών πρωταθλημάτων. Είναι ένα πρόγραμμα αποκλειστικό και περιοριστικό. Καμία επαγγελματική ομάδα δεν μπορεί να κάνει μεταγραφή εκτός συστήματος, με τον «παραδοσιακό» τρόπο και εκτός προθεσμιών. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένα συγκεντρωτικό σύστημα ελέγχου των ομοσπονδιών και των σωματείων, ώστε να είναι πιο εύκολη και πιο γρήγορη η διευθέτηση των όποιων διαφορών. Ενδεικτικό του μεγέθους του προβλήματος που υπάρχει είναι ότι από το καλοκαίρι μέχρι σήμερα έχουν ελεγχθεί, βάσει του ΤΜS, 304 μεταγραφές και κάθε μήνα παρουσιάζονται κατά μέσον όρο 50 νέες υποθέσεις. Ο άνθρωπος που έχει τη βασική ευθύνη του ΤΜS είναι Ελληνας και ονομάζεται Λευτέρης Κορογιαννάκης.
Καθεστώς τα «λευκά συμβόλαια»
Στην εποχή της κρίσης και της απότομης αναπροσαρμογής των μισθών προς τα κάτω, το να εισπράττει ένας επαγγελματίας ποδοσφαιριστής τον «βασικό μισθό» -ειδικότερα αν αγωνίζεται σε ομάδες των δύο μικρότερων επαγγελματικών κατηγοριών- ίσως να μην προκαλεί έκπληξη. Αλλωστε οι ποδοσφαιριστές εντάσσονται στην Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και στα συμβόλαιά τους υπάρχει η ελάχιστη αμοιβή των 826 ευρώ (μεικτά). Τα συμβόλαια που κατατίθενται και περιέχουν μόνο την προαναφερθείσα αμοιβή ονομάζονται «λευκά συμβόλαια». Διότι, ναι μεν δεν είναι παράνομο να αμείβεται ένας ποδοσφαιριστής με τον βασικό μισθό, είναι όμως παράλογο, σε σχέση με την επικρατούσα πρακτική, σύμφωνα με την οποία οι ποδοσφαιριστές όλων των ομάδων εισπράττουν πολύ περισσότερα χρήματα τα οποία προβλέπονται στο συμβόλαιο και προστίθενται με τη μορφή μπόνους και πριμ. Ωστόσο, η πρακτική των «λευκών συμβολαίων» έχει παγιωθεί εδώ και πολλά χρόνια. Ολο κα περισσότερες ομάδες την ακολουθούν. Εμφανίζουν συμβόλαια με τον βασικό μισθό και υπογράφουν με τους ποδοσφαιριστές ιδιωτικά συμφωνητικά, στα οποία προβλέπεται το πραγματικό ποσό που θα εισπράξουν. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουν την καταβολή φόρου (που πλέον από την αυτοτελή φορολόγηση του 23% έχει φτάσει στο 40%), εισφορών στο ΙΚΑ και ποσοστών στην ΕΠΟ. Η ομοσπονδία, παρότι έχει απώλεια εσόδων, δέχεται τα «λευκά συμβόλαια». Οπως είπε στην «Κ» νομικός που χειρίζεται τέτοιες υποθέσεις, πρόκειται για «κατάλοιπο του παρελθόντος που δεν έχει αλλάξει». Επίσης, οι επιτροπές της ΕΠΟ (Επιτροπή Επίλυσης Οικονομικών Διαφορών, Τακτικό Διαιτητικό Δικαστήριο) δεν δέχονται τα ιδιωτικά συμφωνητικά. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα ισχύοντα στη FIFA, η οποία τα αναγνωρίζει και τα δέχεται. Στις επιτροπές της (DRS) προσφεύγουν αλλοδαποί ποδοσφαιριστές, καταγγέλλοντας ελληνικούς συλλόγους για μη τήρηση των συμφωνηθέντων. Το ελληνικό ποδόσφαιρο βρίσκεται στη μαύρη λίστα της FIFA, η οποία κατά το παρελθόν έχει ασχοληθεί με υποθέσεις από την Ελλάδα. Ομάδες όπως η ΑΕΚ, ο Πανιώνιος, ο Ιωνικός και άλλες έχουν κατά καιρούς απασχολήσει τη FIFA έπειτα από καταγγελίες αλλοδαπών ποδοσφαιριστών. Οι Ελληνες ποδοσφαιριστές δεν μπορούν να προσφύγουν στη FIFA παρά μόνο στις επιτροπές της ΕΠΟ.Αυτήν τη στιγμή, σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου το 80% των ομάδων που παίρνουν μέρος στα τρία επαγγελματικά πρωταθλήματα ακολουθούν την πρακτική των «λευκών συμβολαίων».Ανάμεσά τους και ομάδες που πέρυσι αγωνίζονταν στη Σούπερ Λίγκα όπως ο Ολυμπιακός Βόλου και η Καβάλα. Και οι δύο ομάδες είχαν καταθέσει πέρυσι «λευκά συμβόλαια». Το ίδιο ίσχυε και για τον Πανιώνιο, ο οποίος για να πάρει άδεια συμμετοχής στο πρωτάθλημα ήρθε αντιμέτωπος με τα ιδιωτικά συμφωνητικά που είχε υπογράψει με ποδοσφαιριστές και τα οποία δεν είχαν κατατεθεί στην ΕΠΟ.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
